سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، در این نوشتار ویژگی های فردی و اجتماعی حضور در مسجد را منتشر می نماید.
حضور در مسجد
نفس حضور در مسجد و ارتباطِ با آن، مطلبی است که با تتبّع در کلمات گهربار حضرات معصومین علیهم السلام به دست می آید و چنین انسانی از نظر روایات همنشین ملائکه بوده و زوّار خداوند متعال نام گرفته است؛ چنین کسی به آسانی از پل صراط می گذرد و از پرچم داران بهشت می شود.
یکی از آثار و برکات حضور در مسجد، توفیق خواندن نماز به جماعت است. برگزاری نماز به جماعت در اسلام بسیار سفارش شده و خداوند متعال نتایج دنیوی و پاداش اُخروی فوق العاده ای برای آن در نظر گرفته است.
رسول خدا صلی الله علیه وآله می فرماید؛ همانا صف های نماز جماعت امت من، همچون صف های فرشتگان آسمان است و گزاردن یک رکعت با جماعت، معادل بیست و چهار رکعت است که هر رکعت آن در نظر خداوند، محبوب تر از عبادت چهل سال است.
در راستای تحقق صفوف جماعت در مساجد، علمای اسلام تصریح کرده اند که حاضر نشدن به نماز جماعت از روی بی اعتنایی جایز نیست و سزاوار نیست که انسان بدون عذر جماعت را ترک کند. مرحوم فیض کاشانی می گوید؛ ترک نماز جماعت در روایات پرشماری که قابل شمارش نیست، به شدت نهی شده است.
ویژگی های اهل مسجد
با توجه به آیه شریفه: «فیهِ رِجالٌ یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرینَ» در آن، مردانی هستند که دوست میدارند پاکیزه باشند؛ و خداوند پاکیزگان را دوست دارد. (1) روشن می شود که مسجدی ها دوستدار پاکیزگی جسم و تهذیب و تطهیر روح و باطن خویش هستند.
از آیه شریفه: «رِجالٌ لا تُلْهیهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إیتاءِ الزَّکاةِ» مردانی که نه تجارت و نه معاملهای آنان را از یاد خدا و برپاداشتن نماز و ادای زکات غافل نمیکند. (2) دانسته می شود که اولاً تجارت و فعالیت های اقتصادی و هر کار دیگر، آنان را از یاد خداوند متعال و ذکر قلبی باز نمی دارد و ثانیاً وظایف و تکالیف دینی خویش، هم چون زکات و نماز را انجام می دهند.
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می گوید: به پای داشتن نماز مظهر و نشانه تمامی وظایف و عبودیت و بندگی است. پرداخت زکات نیز نشان و مظهر انجام وظایفی است که انسان در ارتباط با مردم بر عهده دارد.
افزون بر این صفات، این انسان های شایسته، محبوب خدا هستند و خداوند متعال برترین پاداش را به آنان عطا می فرماید: «لِیَجْزِیَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ ما عَمِلُوا وَ یَزیدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ» (آن ها به سراغ این کارها میروند) تا خداوند آنان را به بهترین اعمالی که انجام دادهاند پاداش دهد و از فضل خود بر پاداششان بیفزاید. (3)
خصوصیات دیگر اهل مسجد
بعضی دیگر از ویژگی های اهل مسجد را می توان الگو و نمونه بودن آنان در جامعه، مانع بودن در برابر نزول عذاب الهی، مورد غبطۀ مردگان قرار گرفتن و محبوب فرشتگان بودن برشمرد.
رسول خدا صلی الله علیه وآله در همین رابطه فرمودند: انسان های ثابت قدمی هم چون میخ در مساجد وجود دارند که ملائکه الهی با آنان همنشین و مأنوس هستند. هنگامی که از مسجد غایب می شوند، ملائکه سراغشان را می گیرند؛ هنگام بیماری از آنان عیادت می کنند و چون به کمک نیاز داشته باشند آنان را یاری می کنند.
نمایش همبستگی مسلمانان
یکی از مهم ترین فواید حضور مسلمانان در مسجد و برپایی نماز جماعت، نمایش همبستگی و پیوستگی مسلمانان است. حضوری این چنین از یک سو، دل های مسلمانانِ سست ایمان را نیرو و پایداری می بخشد و از سوی دیگر امید دشمنان دین را که در صدد تفرقه افکنی مسلمانان هستند، ناامید می سازد. گفتنی است که اوج این نمایش در نماز جمعه ها و پس از آن در مساجد جامع هر شهر است.
مسجد، خاستگاه مبارزه با ظلم در طول تاریخ
با بررسی نقش مسجد در مبارزه با کفر و الحاد روشن می شود که خاستگاه مبارزه با باطل در طول تاریخ، مسجد بوده است و این مکان الهی به قیام مقدس مردم ایران نیرو و توان بخشید. به هیمن دلیل استعمارگران و دشمنان داخلی و خارجی برای محو اسلام در صدد خاموش کردن چراغ و رونق مساجد برآمدند.
کلام امام خمینی (ره) بیانگر همین واقعیت است که بیان کردند: اینها از مسجد می ترسند؛ من باید تکلیفم را ادا کنم و به شما بگویم شما دانشگاهی ها شما دانشجوها همه تان مساجد را بروید و پر کنید؛ سنگر هست اینجا؛ سنگرها را باید پر کرد.
مسجد مکان برطرف شدن گرفتاری ها
یکی از فواید فردی حضور در مسجد، برآوردن حاجات و رفع گرفتاری ها است و همه کارها نیز به دست صاحب این خانه است. در روایت نقل شده که امام زین العابدین علیه السلام از کنار مردی گذشت که بر در خانه شخصی ستمگر نشسته بود. حضرت به او فرمودند: چه چیز تو را بر درِ خانۀ این مرد نازپروردۀ ستمگر نشانده است؟. وی گفت: گرفتاری. امام فرمودند: برخیز که اکنون تو را به دری راهنمایی می کنم که از درِ خانۀ او بهتر است. آنگاه دستش را گرفت تا به مسجد رسید و فرمود: رو به سوی قبله کن و دو رکعت نماز بگذار؛ سپس دستانت را به درگاه خدای عزوجل بالا ببر و او را ثنا بگو و بر فرستاده اش درود بفرست و با آیات پایانی سوره حشر و شش آیۀ آغاز سوره حدید و دو آیۀ سوره آل عمران (که به نظر مرحوم مجلسی مراد آیات 26و18) است خدا را بخوان و از خدای سبحان حاجت بخواه که به تو عطا خواهد کرد.
منبع: مسجد و مسجدی ها
پاورقی:
(1)- توبه 108
(2)- نور 37
(3)- نور 38
